Nhiều tài xế tìm cách né phạt nguội bằng cách thuê hoặc mượn bằng lái người khác để nộp phạt thay, khiến cơ quan chức năng gặp khó trong việc xử lý đúng người vi phạm. Hành vi này tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý và cho thấy lỗ hổng cần sớm được bịt kín.

Lách luật để giữ bằng lái, duy trì kế sinh nhai

Với nhiều tài xế, GPLX không chỉ là giấy tờ pháp lý mà còn là “cần câu cơm”.Theo quy định tại Nghị định 168/2024/NĐ-CP, một số lỗi vi phạm giao thông bị xử phạt nguội có thể dẫn đến việc trừ điểm và tước bằng lái trong một thời gian nhất định.Điều này tác động trực tiếp đến nguồn thu nhập của những người sống bằng nghề lái xe.

Để tránh bị mất quyền hành nghề, một số tài xế đã lựa chọn cách gian dối: mượn hoặc thuê GPLX của người khác để nộp phạt thay.Họ vẫn giữ được GPLX thật, tiếp tục công việc, trong khi người khác đứng tên gánh lỗi vi phạm.

Gian dối dẫn đến sai lệch dữ liệu và khó xử lý

Hành vi này gây ra hệ lụy nghiêm trọng, bởi khi người vi phạm không trực tiếp chịu trách nhiệm, hệ thống xử lý vi phạm sẽ ghi nhận sai đối tượng.Điều này dẫn đến việc xử phạt không đúng người, sai lỗi, làm sai lệch dữ liệu vi phạm và làm giảm hiệu quả quản lý.

Theo quy định tại Thông tư 05/2024/TT-BGTVT (sửa đổi, bổ sung từ Thông tư 12/2017/TT-BGTVT), hành vi cho người khác sử dụng GPLX – bao gồm cả việc thuê hoặc mượn sẽ bị xử lý nghiêm.Người cho mượn bằng lái sẽ bị thu hồi GPLX và phải chờ một năm để được sát hạch lại.Các trường hợp khác như tẩy xóa thông tin, làm sai lệch dữ liệu, cấp bằng sai quy định hoặc phát hiện có chất ma túy trong cơ thể người điều khiển phương tiện cũng sẽ bị thu hồi giấy phép theo quy định.

Khoảng trống pháp lý đối với người đi thuê, mượn

Dù đã có quy định xử phạt đối với người cho mượn, hiện vẫn chưa có chế tài rõ ràng dành cho người đi thuê hoặc mượn GPLX để nộp phạt nguội.Luật sư Trần Thị Như Mai (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho rằng, để tăng tính răn đe, cần bổ sung quy định xử phạt hành chính với người đi thuê/mượn GPLX, đồng thời nâng cao nhận thức về hậu quả pháp lý của hành vi gian dối này.

Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, nếu sử dụng GPLX giả hoặc bị làm giả, người vi phạm có thể bị xử lý hình sự theo Điều 341 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019) về tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”.

Cần hoàn thiện quy định và tăng cường giám sát

Thực trạng thuê, mượn GPLX để né phạt nguội đang đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc hoàn thiện khung pháp lý và siết chặt công tác giám sát.Các chuyên gia cho rằng cần tăng cường liên thông dữ liệu giữa hệ thống camera giám sát, cơ sở dữ liệu GPLX và cơ quan xử lý vi phạm để đảm bảo xử đúng người, đúng lỗi.Chỉ khi có biện pháp đồng bộ từ pháp luật đến kỹ thuật, tình trạng gian dối mới được kiểm soát, góp phần xây dựng môi trường giao thông minh bạch, công bằng và kỷ cương.