Theo Nghị định 119/2024, từ ngày 1/10/2025, chủ phương tiện bắt buộc phải chuyển đổi từ tài khoản thu phí sang tài khoản giao thông và kết nối với phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt. Tuy nhiên, đến nay mới chỉ khoảng 30% phương tiện trên cả nước hoàn tất thủ tục này.

Quy định mới về tài khoản giao thông

Nghị định 119/2024 của Chính phủ yêu cầu chủ phương tiện phải phối hợp với nhà cung cấp dịch vụ thanh toán tiền sử dụng đường bộ để chuyển đổi tài khoản thu phí đã có (theo Quyết định 19/2020 của Thủ tướng Chính phủ) sang tài khoản giao thông trước ngày 1/10/2025.Tài khoản giao thông này cần được kết nối với các phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt như ví điện tử, tài khoản ngân hàng hoặc thẻ tín dụng. Khi lưu thông qua các trạm thu phí, chủ phương tiện phải đảm bảo số dư trong phương tiện thanh toán đủ để thực hiện giao dịch.

Nếu số dư trong phương tiện thanh toán liên kết với tài khoản giao thông không đủ để chi trả phí sử dụng đường bộ trên đường cao tốc, phương tiện sẽ không được phép qua trạm thu phí cao tốc.Trong trường hợp tương tự nhưng áp dụng trên quốc lộ, phương tiện phải di chuyển vào làn thu phí hỗn hợp tại trạm thu phí để thực hiện thanh toán.Ngoài hai tình huống trên, khi tài khoản giao thông không đủ số dư để thanh toán điện tử phí đường bộ, chủ phương tiện cần lựa chọn các phương thức thanh toán khác tại điểm thu phí.Các nhà cung cấp dịch vụ thu phí sẽ sử dụng trực tiếp tài khoản giao thông do mình quản lý để thực hiện thanh toán điện tử cho các dịch vụ liên quan.

Tỷ lệ chuyển đổi thấp, nguyên nhân từ nhận thức

Theo thống kê, hiện cả nước có khoảng 6,3 triệu phương tiện đã sử dụng dịch vụ thu phí không dừng, gần như bao phủ toàn bộ phương tiện đủ điều kiện.Tuy nhiên, tỷ lệ chuyển đổi sang tài khoản giao thông mới chỉ đạt khoảng 30%.Công ty TNHH Thu phí tự động VETC cho biết, trong hơn 3 triệu khách hàng đang dùng dịch vụ của đơn vị, chỉ khoảng 1,5 triệu phương tiện đã hoàn tất chuyển đổi. Nguyên nhân chính được cho là người dân chưa nắm rõ quy định mới hoặc lo ngại rủi ro bảo mật khi nhận tin nhắn, mã OTP hướng dẫn từ nhà cung cấp dịch vụ.Ông Tô Nam Toàn - Trưởng phòng Khoa học công nghệ Môi trường và Hợp tác quốc tế (Cục Đường bộ Việt Nam) - cho hay, tâm lý e ngại các hình thức lừa đảo qua tin nhắn đã khiến không ít người bỏ qua hướng dẫn chuyển đổi, làm ảnh hưởng đến tiến độ chung.

Vì sao cần chuyển đổi tài khoản?

Theo ông Toàn, tài khoản thu phí hiện nay là tài khoản chuyên dụng, chứa thông tin về phương tiện, chủ phương tiện và số tiền được nạp vào để trả phí đường bộ. Số tiền này chỉ dùng cho mục đích duy nhất là thanh toán phí khi qua trạm, không được sử dụng vào giao dịch khác và cũng không được tính lãi.Điều này gây bất tiện cho người dân, đặc biệt là các doanh nghiệp vận tải có nhiều phương tiện, phải duy trì lượng tiền lớn trong tài khoản thu phí mà không sinh lời. Hơn nữa, việc kết nối tài khoản thu phí với các phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt còn hạn chế, chưa tạo thuận lợi cho quản lý tài chính của doanh nghiệp.Ngoài ra, Bộ Xây dựng - cơ quan đang quản lý hệ thống thu phí điện tử - không có chức năng chuyên sâu về quản lý tài chính, dẫn đến khó khăn trong quản lý dòng tiền.Chính vì vậy, trong quá trình xây dựng Nghị định 119, Bộ Giao thông Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) đã thống nhất với Ngân hàng Nhà nước tách bạch quản lý.

Theo đó, Bộ Xây dựng quản lý tài khoản giao thông phục vụ thu phí, còn Ngân hàng Nhà nước quản lý phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt, đảm bảo tính pháp lý và an toàn tài chính.Cách làm này đảm bảo tính pháp lý và an toàn tài chính cho người dân, đồng thời giúp tiền trong phương tiện thanh toán được tính lãi, tối ưu nguồn vốn. Chủ phương tiện có thể kết nối tài khoản giao thông với ví điện tử, tài khoản ngân hàng hoặc thẻ tín dụng tùy nhu cầu, giúp việc nạp - rút tiền linh hoạt hơn.

Quy trình chuyển đổi nhanh gọn

Hiện các nhà cung cấp dịch vụ thu phí đều đã tích hợp sẵn phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt. Chẳng hạn, ePass hỗ trợ liên kết với Viettel Money, MoMo, Visa...; VETC có ví VETC hoặc liên kết trực tiếp với ngân hàng.Người dùng chỉ cần đăng nhập ứng dụng của nhà cung cấp dịch vụ, chọn phương thức thanh toán muốn kết nối và hoàn tất xác thực.Toàn bộ quy trình chỉ mất khoảng 5 - 10 phút.

Ông Toàn cho biết, từ ngày 1/10/2025, nếu chủ phương tiện không chuyển đổi sang tài khoản giao thông và không kết nối phương tiện thanh toán, hệ thống sẽ coi như xe chưa dán thẻ và chưa có tài khoản hợp lệ. Khi đó, phương tiện sẽ không đủ điều kiện để đi qua làn thu phí không dừng.

Lợi ích lâu dài của tài khoản giao thông

Việc chuyển đổi  sang tài khoản giao thông đem lại nhiều lợi ích thiết thực. Số tiền trong phương tiện thanh toán được hưởng lãi suất, có thể sử dụng cho nhiều dịch vụ khác nhau chứ không chỉ riêng phí đường bộ. Điều này đặc biệt có lợi cho doanh nghiệp vận tải, giúp giảm áp lực vốn bị "giam" trong tài khoản thu phí, đồng thời thuận tiện hơn trong việc quản lý và phân bổ chi phí.Ngoài ra, số tiền trong phương tiện thanh toán được hưởng lãi suất, tối ưu dòng tiền cho cá nhân và doanh nghiệp. Với các doanh nghiệp vận tải, việc này giúp quản lý tập trung tài chính, dễ dàng kiểm soát và phân bổ chi phí cho đội xe, đồng thời tránh tình trạng tiền "nằm im" trong tài khoản thu phí.Người dân cũng được hưởng lợi khi có nhiều lựa chọn phương thức thanh toán, đảm bảo an toàn bảo mật cao theo tiêu chuẩn ngân hàng. Ngoài ra, việc tách bạch quản lý giữa cơ quan Nhà nước và hệ thống ngân hàng giúp minh bạch hóa dòng tiền, hạn chế rủi ro thất thoát hoặc lạm dụng.