4-3-3

Sơ đồ 4-3-3 đang là một trong những sơ đồ thời thượng nhất bóng đá thế giới những năm trở lại đây.

Tiêu biểu là các đội bóng thiên về tấn công như Barca, Real, Man City hay Liverpool đều sử dụng sơ đồ tối ưu này. Vậy điểm gì khiến 4-3-3 trở thành sơ đồ được ưa chuộng đến vậy.

Điểm đặc biệt trong sơ đồ này là 3 tiền vệ, nơi một cầu thủ đá thấp ở vị trí số 6 và 2 cầu thủ đá số 8 tự do phía trên. Trong mỗi đường triển khai bóng, nếu số 6 bị áp sát thì một trong hai số 8 sẽ tận dụng khoảng trống ở hành lang trong (khoảng trống theo chiều ngang giữa tiền vệ trung tâm và tiền vệ cánh của đối phương) để có thể nhận đường chuyền từ tuyến dưới và triển khai bóng lên tuyến trên. Đây là cách mà HLV Pep Guardiola – người được xem là chiến thuật gia xuất sắc nhất giới thường xuyên bố trí cách chơi này từ thời Barcelona đến Man City.

Thậm chí nếu hàng tiền vệ bị pressing tầm cao, cầu thủ tiền đạo (số 9) có thể lùi về khu vực giữa sân tìm khoảng trống nhận bóng. Khi đó vai trò của hai cầu thủ tiền đạo chạy cánh là đứng giãn biên hết mức và cao nhất trên hàng công nhằm giữ chân 2 hậu vệ cánh đối phương đồng thời khiến các trung vệ đối phương không dám theo sát cầu thủ số 9 bởi nếu họ bỏ vị trí, các cầu thủ tấn công biên nêu trên có thể băng cắt vào trong nhận bóng từ tuyến dưới.

Ông Park đang dần cách tân lối chơi của ĐT Việt Nam

NHM Việt Nam đã khá quen với việc ĐT chơi với sơ đồ 5 hậu vệ. Nhưng nếu nhìn xuyên suốt quá trình làm việc tại Việt Nam của HLV Park Hang Seo, có vẻ như 5 hậu vệ không phải là sơ đồ mà ông muốn xây dựng đến ๊cùng.

Thời gian đầu đến Việt Nam, do chưa quen và chưa hiểu các cầu thủ, ông Park cố gắng xây dựng một đội hình an toàn dựa trên 5 cầu thủ thi đấu ở hàng phòng ngự. Điều này phản ánh bằng kết quả thi đấu trên sân khi ĐT Việt Nam gần như bịt kín các khoảng trống và hạn chế các sai lầm ngớ ngẩn như trước đây nhờ các cầu thủ phòng ngự được thi đấu gần nhau nên dễ dàng bọc lót. Nhưng điều này dẫn tới việc hàng công phải căng sức hoạt động bởi tuyến trên trở nên thiếu người, không quá khó hiểu khi tại VCK U23 châu Á, Công Phượng, Văn Đức, Văn Toàn, Đức Chinh liên tục thay nhau vào sân trong khoảng thời gian hiệp 2 do đuối sức. Sau thành công ở VCK U23 châu Á, điều ông Park làm được không chỉ là ngôi Á quân... mà còn là truyền được cho các học trò sự tự tin, sẵn sàng cầm bóng trong chân, ban chuyền đoạn ngắn chứ không còn là những pha phát bóng dài, phá bóng đầy gấp gáp và vội vã như trước kia. Vì thế đến ASIAD 2018, HLV Park Hang Seo bắt đầu mạnh dạn hơn trong lối chơi. Trong giai đoạn chuẩn bị, ông từng thử nghiệm sơ đồ 4-3-3 ở cúp Tứ hùng và ĐT Việt Nam đã chơi khá tốt trước đội bóng từng đánh bại chúng ta ở trận chung kết U23 châu Á Uzbekistan. Dù ngày hôm đó, Uzbekistan chỉ thi đấu với đội hình trẻ nhưng không phủ nhận cách di chuyển linh hoạt mà sơ đồ 4-3-3 mang lại cho ĐT Việt Nam.

Dù khi vào giải, HLV Park Hang Seo không sử dụng 4-3-3 một lần nào cũng một phần vì các đối thủ rất mạnh nhưng ông đã mạnh dạn để các học trò chơi tấn công nhiều hơn. Việc thay đổi trong tư duy cũng như sơ đồ thi đấu cho thấy HLV Park Hang Seo đang muốn Việt Nam dần chơi thứ bóng đá chủ động hơn, sẵn sàng chơi bóng chứ không còn đuổi theo trái bóng nữa. Và ở kỳ AFF Cup tới đây, các đối thủ không quá chênh lệch như sân chơi châu lục thì không lý do gì ông Park phải để đội bóng chơi với 5 hậu vệ.

4-3-3 sẽ áp dụng như thế nào với thầy trò Park Hang Seo?

Trong danh sách tập trung chuẩn bị cho AFF Cup, HLV Park Hang Seo cũng cho thấy những con người mà ông gọi rất phù hợp với sơ đồ 4-3-3. Nghiêm Xuân Tú, người là chân kiến tạo hàng đầu V.League bất ngờ không có tên. Sở hữu số lượng kiến tạo phải nói là “khủng” nhưng chủ yếu là các quả tạt bóng, lối chơi của Xuân Tú cũng thuần bám biên, không phù hợp với một cầu thủ tấn công trong sơ đồ 4-3-3.

Hàng tiền vệ xuất hiện một loạt các tiền vệ trung tâm Xuân Trường, Đức Huy, Minh Vương, Hùng Dũng, Trọng Hoàng, Huy Hùng. Ý đồ của ông Park rất rõ ràng, xây dựng đội hình xung quanh hàng tiền vệ chiếm số đông ở vòn෴g tròn giữa sân.

Trong 3 tiền vệ ở vòng tròn giữa sân ấy, cầu thủ số 6 đóng vai trò tiên quyết. Đây phải là người có khả năng điều tiết, cầm bóng chắc và tung ra những đường chuyền phát động hợp lý. Lương Xuân Trường dù không có phong độ cao nhưng rõ ràng là người phù hợp nhất ở vị trí này. Phía trên Xuân Trường có rất nhiều cầu thủ có thể chơi số 8 tốt như Hùng Dũng, Minh Vương, Quang Hải,... Điều đáng lo cho HLV Park Hang Seo nếu thi đấu với sơ đồ 4-3-3 là vị trí dự bị chiến lược cho Xuân Trường bởi ngoảnh đi nhìn lại chưa có ai mang những tố chất của cầu thủ này. Cái tên khả dĩ nhất có lẽ là Hùng Dũng chứ không phải Đức Huy bởi tiền vệ quê Gia Lâm có sự điềm tĩnh, kiên định trong lối chơi. Tuy vậy anh mạnh về tấn công hơn phòng ngự vì vậy Hùng Dũng cần rèn luyện thêm nếu muốn chơi tốt vị trí này.