TPHCM đẩy mạnh kế hoạch “điện hóa” hàng trăm nghìn xe máy công nghệ nhưng nguy cơ thiếu điện và trạm sạc đang trở thành rào cản có thể quyết định thành bại của chiến lược này.

Điểm sạc tự phát mọc lên giữa trung tâm

Giữa trưa nắng, một quán cà phê võng trên đường Nguyễn Văn Linh (quận 7, TPHCM) thu hút nhiều tài xế xe ôm công nghệ ghé nghỉ.Trước quán, hàng xe máy điện xếp ngay ngắn, mỗi chiếc cắm vào ổ điện được lắp thêm tạm bợ.Với mức giá khoảng 5.000 đồng/giờ, các quán cà phê kiêm điểm sạc như thế này xuất hiện ngày càng nhiều tại trung tâm thành phố.

Do thời gian sạc đầy pin thường mất 3-4 giờ, mô hình này trở thành điểm dừng chân quen thuộc của tài xế.Theo TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài Nguyên và Môi trường TPHCM, đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy hạ tầng sạc chính quy còn thiếu.Ông cho rằng, quy hoạch cụ thể vị trí các trạm sạc cần được xây dựng và phê duyệt sớm, nếu không chính sách chuyển đổi sẽ khó đạt hiệu quả.

Yếu tố kinh tế thúc đẩy chuyển đổi

TPHCM hiện đặt mục tiêu ưu tiên chuyển đổi xe ôm công nghệ và xe giao hàng sang chạy điện, thay thế cho khoảng 400.000 xe máy xăng đang hoạt động.Các chuyên gia nhận định nhóm phương tiện này có tần suất di chuyển cao, phát thải lớn và tiêu tốn nhiều chi phí nhiên liệu.

Khảo sát thực tế cho thấy nhiều tài xế đã chủ động đổi sang xe điện để giảm chi phí vận hành, ngay cả khi chưa xét đến lợi ích môi trường.Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất vẫn là hạ tầng sạc. Nhiều khu trọ không cho phép cắm sạc, còn các điểm sạc tự phát tiềm ẩn rủi ro cháy nổ.Bên cạnh đó, dung lượng pin hạn chế khiến tài xế phải tìm chỗ sạc nhiều lần trong ngày, gây gián đoạn công việc.

Bài toán điện năng cho 400.000 xe máy điện

Nếu toàn bộ 400.000 xe máy công nghệ tại TPHCM chuyển sang điện, nhu cầu tiêu thụ sẽ tăng thêm khoảng 3.600 MW mỗi ngày – tương đương gần 70% phụ tải hiện tại của thành phố.

Theo TS Phạm Viết Thuận, giai đoạn đầu, hạ tầng điện chỉ đủ đáp ứng cho khoảng 80.000 xe. Việc mở rộng quy mô vượt ngưỡng này sẽ tạo áp lực rất lớn lên hệ thống cung ứng điện.

Hạ tầng trạm sạc – yếu tố quyết định thành bại

Phần lớn trạm sạc hiện nay tập trung ở chung cư và trung tâm thương mại, gây bất tiện cho tài xế công nghệ vốn cần di chuyển liên tục.Do đó, thị trường đã hình thành các điểm sạc tự phát như quán cà phê, nhưng đây chỉ là giải pháp tạm thời và tiềm ẩn nhiều nguy cơ an toàn.Các chuyên gia khuyến nghị cần xây dựng “bình đồ trạm sạc” chi tiết cho toàn TPHCM, bao gồm cả khu vực vùng ven sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu.

Ngay cả những tuyến đường dài ít người dùng xe điện, như từ TPHCM đến Hồ Tràm, cũng cần có trạm sạc để bảo đảm khả năng di chuyển liên tục.“Chi phí xây dựng hạ tầng sạc là rất lớn nhưng nếu không đầu tư đồng bộ, việc khuyến khích người dân chuyển đổi phương tiện sẽ khó đạt mục tiêu”, TS Phạm Viết Thuận nhấn mạnh.​