Không ít hành khách ngồi ghế sau ô tô bỏ qua dây an toàn vì cho rằng không cần thiết. Thực tế, luật hiện hành quy định rõ: nếu xe đang chạy, tài xế sẽ bị xử phạt khi chở người không thắt dây an toàn. Dây đai an toàn là trang bị cơ bản trên ô tô, giúp hạn chế đáng kể nguy cơ chấn thương cho hành khách khi có tai nạn xảy ra. Tuy vậy, tại Việt Nam, phần lớn người sử dụng ô tô chỉ chú ý thắt dây khi ngồi ở hàng ghế trước. Ở hàng ghế sau, không ít hành khách vẫn tỏ ra lơ là và thường bỏ qua việc này.

Tỷ lệ cài dây an toàn hàng ghế sau ở Việt Nam còn khá thấp

Khảo sát của Johns Hopkins International Injury Research Unit phối hợp với Trường Đại học Y tế Công cộng tại Hà Nội (từ tháng 12/2021 đến 9/2023) đã chỉ ra thực trạng đáng lo ngại: chỉ 31% hành khách trưởng thành thắt dây an toàn khi đi ô tô. Trong đó, hành khách ngồi hàng ghế sau chỉ có khoảng 12% cài dây.Số liệu này phản ánh sự chủ quan phổ biến. Thực tế, nhiều hành khách, đặc biệt khi đi quãng đường ngắn trong thành phố, thường bỏ qua động tác này vì cho rằng không cần thiết.

Không ít tài xế dịch vụ thừa nhận, dù họ nhắc nhở, đa số khách ngồi sau vẫn không cài dây. Ở các gia đình sử dụng xe cá nhân, tình trạng cũng tương tự: người ngồi trước cẩn thận cài dây, còn hàng ghế sau lại gần như "tự do".Một nguyên nhân quan trọng nằm ở đặc điểm kỹ thuật của xe. Phần lớn ô tô hiện nay được trang bị cảm biến nhắc nhở cho hàng ghế trước. Nếu người lái hoặc ghế phụ không thắt dây, hệ thống sẽ phát âm thanh cảnh báo, thậm chí có xe không nhả phanh điện tử cho đến khi dây an toàn được cài. Trái lại, hàng ghế sau tuy vẫn có dây nhưng thường không có cảm biến nhắc nhở. Điều này khiến nhiều người mặc nhiên cho rằng việc cài dây ở phía sau không quá quan trọng.Việc bỏ qua dây an toàn ở hàng ghế sau tiềm ẩn hậu quả nghiêm trọng. Khi xảy ra va chạm, hành khách không thắt dây có nguy cơ chấn thương nặng, thậm chí tử vong cao hơn nhiều lần. Trong một số trường hợp, chính họ còn trở thành "vật cản" nguy hiểm, bị hất về phía trước, gây thương tích cho cả người ngồi ghế trước.

Quy định pháp luật và mức xử phạt

Trước đây, Luật Giao thông đường bộ 2008 chỉ bắt buộc người lái và hành khách ngồi hàng ghế trước phải thắt dây an toàn. Tuy nhiên, sau khi Việt Nam gia nhập Công ước quốc tế 1968 về Giao thông đường bộ, quy định đã thay đổi. Tất cả các vị trí ghế có trang bị dây an toàn, bao gồm cả hàng ghế sau, đều phải được cài khi xe đang di chuyển.

Được biết, Nghị định 46/2016/NĐ-CP đưa ra mức phạt 100.000 - 200.000 đồng đối với hành vi không thắt dây an toàn. Từ 1/1/2018, mức xử phạt được áp dụng rộng rãi. Sau đó, Nghị định 100/2019/NĐ-CP nâng mức phạt lên 800.000 - 1.000.000 đồng.Hiện tại, Nghị định 168/2024/NĐ-CP vẫn giữ nguyên khung phạt này. Tài xế sẽ phải chịu trách nhiệm nếu chở hành khách không thắt dây an toàn ở vị trí có trang bị dây. Điều này đồng nghĩa, ngay cả khi người ngồi sau chủ quan, lỗi vi phạm vẫn quy về người điều khiển phương tiện.